Państwo pamięta o zamordowanych przez UPA żołnierzach Wojska Polskiego

Żołnierze 20 Przemyskiej Brygady Obrony Terytorialnej oraz mieszkańcy Jawornika Ruskiego i władze lokalnego samorządu uczestniczyli w patriotycznej uroczystości upamiętniającej 14 żołnierzy Wojska Polskiego zamordowanych w lipcu 1946 roku przez nacjonalistów z UPA.

W dniu 24 lipca br. uroczystości rozpoczęły się mszą w kościele pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Jaworniku Ruskim. Następnie wszyscy uczestnicy tej podniosłej ceremonii, ważnej dla Państwa Polskiego i Wojska Polskiego udali się na cmentarz, gdzie oddano hołd zamordowanym żołnierzom. Rok wcześniej wybrzmiały znamienne słowa wypowiedziane przez zastępcę prezesa IPN dr hab. Karola Polejowskiego: „Dzisiaj wolna i niepodległa Rzeczpospolita upomina się o swoich obywateli, młodych chłopców urodzonych w połowie lat 20. w wolnej II Rzeczypospolitej. Państwo polskie spełnia więc tym samym swój obowiązek odnalezienia, zwrócenia rodzinom i pogrzebania doczesnych szczątków swoich obywateli. To czynimy, taki jest nasz obowiązek”.

Podczas wydarzenia głos zabrał dr Artur Brożyniak z Instytutu Pamięci Narodowej, Oddział w Rzeszowie, który przypomniał tło historyczne tej tragedii

– Żołnierze zostali pojmani po potyczce z oddziałami UPA przez sotnię dowodzoną przez Włodzimierza Szczygielskiego ps. „Burłaka”, a następnie przekazani żandarmerii pod dowództwem Mychajło Dudy ps. „Hromenko”. Po brutalnym przesłuchaniu – na co wskazują ustalenia śledztwa i widoczne ślady pobicia, w tym złamanie podstawy czaszki – zostali z zimną krwią zastrzeleni.

W obchody tej podniosłej chwili, jako dowód swojego wojskowego i patriotycznego przywiązania do tradycji oręża polskiego, zaangażowała się 20 Przemyska Brygada Obrony Terytorialnej, która wystawiła kompanię honorową oraz jej przedstawiciel odczytał apel poległych.

Żołnierze zamordowani przez UPA wchodzili w skład oddziału manewrowego 28 pułku piechoty WP z Przemyśla, którym dowodził ppłk Wygnański. Byli to w większości młodzi chłopcy pochodzący z różnych części Polski, wcieleni do służby zasadniczeji wysłani do Polski południowo-wschodniej, gdzie toczyły się walki z nacjonalistami ukraińskimi.

Żołnierze pojmani 24 lipca 1946 r. w czasie potyczki z UPA w Jaworniku Ruskim zostali zastrzeleni nad jamą koło Jawornika Ruskiego, wrzuceni do dołu śmierci i zasypani. Odnalezione szczątki nosiły ślady tortur, m.in. złamania podstawy czaszki, co wskazywałoby na brutalne przesłuchania. Po oględzinach szczątków pod koniec 2015 r. IPN wszczął śledztwo, dzięki któremu po raz pierwszy po 1989 r. udało się odnaleźć i zidentyfikować ofiary Ukraińskiej Powstańczej Armii. IPN uznał tę zbrodnię za ludobójstwo, które nie ulega przedawnieniu.

ppor. RAFAŁ LASKA
OFICER PRASOWY
20 PRZEMYSKIEJ BRYGADY OBRONY TERYTORIALNEJ